سال ۱۳۶۷ است، زمانی که هنوز کلمات و مفاهیم پایهای چون ویندوز، اینترنت، پنتیوم، وب، آفیس، سیدی و فلش مموری پا به زندگی روزمره بشر نگذاشته بودند. دوران، دوران حکومت Dos و زبانهایی چون بیسیک و پاسکال و سی و فاکسپرو و... بود. دستگاههای مکانیکی تایپ در کتابخانهها در خدمت تولید برگههای برگهدانهایی بودند که چندین دهه بار اصلی اطلاعرسانی را در این مراکز به دوش میکشیدند. در چنین فضایی دفتر مهندسی کاوش به عنوان یکی از پیشکسوتان صنعت نرمافزار در کشور تأسیس گردید.
سال ۱۳۶۸ اولین محصول کاوش که نتیجه نشستهای متعدد با کارشناسان و اساتید دانش کتابداری بود، تولید و به بازار عرضه گردید. این محصول، تحت سیستم عامل Dos و با کمک پرفروشترین سیستم نرمافزاری ویژه تولید بانکهای اطلاعاتی یعنی FoxPro و با الهام از پیشنهادهای نرمافزاری یونسکو و ایفلا برای کتابخانهها، تولید شده بود.
ده سال طول کشید تا سیستم عامل جان سخت Dos جای خود را بهWindows بدهد و در این سالها، کاوش با بهبود دایمی کیفیت نرمافزار خود، توانست به موفقیّتهای چشمگیری در ارایه خدمات کتابخانهها دست یابد. استقبال عالمانه و حکیمانه کتابداران و اساتید کتابداری از پوستاندازی کتابخانهها و لبخند به دنیای شگفتآور فناوری دیجیتال باعث شد در طی این ده سال، نزدیک به ۱۵۰۰ کتابخانه ایرانی به جمع مشترکان نرمافزار کاوش بپیوندند.
در اواخر سال ۷۹ و در آخرین سال هزاره دوم میلادی، اولین نسخه تحت ویندوز کاوش با عنوان کاوش ۲۰۰۰ پس از سه سال تلاش و تحقیق، رونمایی شد. شش سال بعد، در سال ۱۳۸۵، نیز آخرین نسخه کاوش در این محیط، با عنوان کاوش طلایی وارد کتابخانههای کشور گردید. این نسخه، نتیجه تجربیات ۱۸ سال مراوده مستقیم با اصحاب کتابداری وکارشناسان نرمافزاری و کاملا سازگار با تمامی امکانات ویندوز بود.
کاوش طلایی بستهای شامل ۸ برنامه مختلف برای مراکز اسناد و کتابخانههاست و برخی از مراکزی که شرایط استفاده از برنامههای تحت وب کاوش را در بستر اینترنت ندارند همچنان از همین نسخه بهره¬مند هستند. با عرضه کاوش طلایی، کاربران محصولات کاوش به نزدیکی ۳۵۰۰ کتابخانه رسیده بود که باعث میشود این ادعای غرور آفرین، به عنوان شعار کاوش برگزیده شود که:
علاوه بر این، افتخار دیگری نصیب کاوش شد و آن این بود که کاوش به عنوان اولین شرکت نرمافزاری توانست در حوزه کتابداری، محصولاتش را به خارج از کشور صادر نماید.
دنیای دیجیتال، دنیای ناآرامی است. هر شرکتی که در این حوزه، بخواهد بایستند، حکم مرگ خود را صادر کرده است. اینترنت و محیط کاربری وب نه تنها دنیای دیجیتال، بلکه تمامی ابعاد زندگی بشر را زیر و رو کرد. کتابخانه ها نیز تحت تاثیر جدی این طوفان قرار گرفتند و کاوش نیز با تلاشهای علمی گسترده خود توانست در چندین مرحله محصولات خود را برای این محیط بازآفرینی و تولید نماید.
در آخرین مرحله از این فرآیند تکاملی و با کوچکتر شدن سختافزارهای موجود، روند پیشرفت تصاعدی دستگاههای قابل حمل، پهنای باند اینترنت 4G و 4G+ و دیگر تکنولوژیهای نوظهور؛ فرهنگ استفاده کاربران از نرمافزارها نیز تغییر کرده است. کاوش و به دنبال آن کتابخانهها در محیط وب به تلفنهای همراه وارد شدند. اینک هر کتابداری میتواند از هر کجا و از طریق تلفن همراه خود به فهرستنویسی یا مدیریت کتابخانه خود بپردازد و هر کاربری نیز از همین طریق میتواند انواع خدمات کتابخانه و مرکز اسناد بهرهمند شود.
از سال ۱۳۸۷ که مقدمات کوچ کردن کاوش به دنیای وب آغاز شده بود، طی چند مرحله نهایتاً در سال ۱۳۹۳ سامانه جامع کتابداری و اطلاعرسانی کاوش در محیط وب (Web 2.0)، با عنوان تجاری فراکاوش عرضه گردید. ویژگی مهم دیگر این محصول جدید آن است که برای اولین بار، امکان جدیدی به مجموعه محصولات کاوش، با عنوان قاصدک اضافه گردید که هدف بزرگ آن «ایجاد کتابخانه مجازی و بدون کاغذ در فضای وب» بوده است.
زیرسیستم کتابخانه، با عنوان تجاری «کاوش زمرد»
زیرسیستم کتابخانه و امانات، با عنوان تجاری «کاوش مروارید»
زیرسیستم کتابخانه و امانات و کاردکس نشریات و تخصصی مقالات، با عنوان تجاری «کاوش فیروزه»
سرویسهای سرعنوانهای موضوعی زبان فارسی، مستند مشاهیر ومولفان، مددکار ردهبندی دیویی و کنگره، نشانه مولف دیویی و کنگره، با عنوان تجاری «کاوش یاقوت»
مجموع ۸ زیر سیستم شامل کاوش زمرد و کاوش یاقوت، با عنوان تجاری «کاوش طلایی»
زیرسیستم جامع مدیریت منابع (کتابخانه، آرشیو و اسناد)، با عنوان تجاری «کاوش پروانه»
زیرسیستم جامع مدیریت گردش مدارک (امانات و تردد)، با عنوان تجاری «کاوش پرستو»
زیر سیستم جامع مدیریت منابع و اسناد دیجیتال، با عنوان تجاری «کاوش قاصدک»
زیرسیستم جامع مدیریت سفارش¬ها، تأمین و فروش منابع با عنوان تجاری «کاوش چکاوک»
زیرسیستم جامع کتابیار و فهرست¬نویسی، با عنوان تجاری «کاوش شاپرک»
سیستم ابزارهای کمکی پیشرفته نرم¬افزار کاوش، با عنوان تجاری «کاوش¬یار»